MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ NGHỊ ĐỊNH 137/2020/NĐ - CP VỀ QUẢN LÍ, SỬ DỤNG PHÁO
Nghị định 137/2020/NĐ - CP có nhiều điểm mới so với Nghị định số 36/2009/NP-CP. Trong đó, Nghị định 137/2020/NĐ - CP cho phép cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ sẽ được sử dụng pháo hoa trong dịp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa nghệ thuật. Hiện nay, một bộ phận người dân khi tiếp cận thông tin liên quan đến Nghị định 137/2020/NĐ - CP đã hiểu chưa đúng các quy định cho phép đốt pháo hoa đồng nghĩa với việc được đốt tất cả các loại pháo (bao gồm cả pháo hoa nổ). Việc hiểu sai bản chất của Nghị định 137/2020/NĐ - CP sẽ vô tình dẫn tới vi phạm có thể bị xử lý hình sự.
Trước hết người dân cần phân biệt được khái niệm pháo hoa và pháo hoa nổ để tránh bị nhầm lẫn. Cần biết, pháo hoa mà người dân được phép sử dụng, theo quy định (tại điểm b, khoản 1, Điều 3, Nghị định 137/2020/NĐ – CP) là sản phẩm được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, màu sắc, ánh sáng trong không gian, không gây ra tiếng nổ. Đây là loại pháo không có thuốc nổ, không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của con người. Trên thực tế, loại pháo hoa này người dân đã sử dụng trong dịp cưới hỏi, sinh nhật trước khi Nghị định 137/2020/NĐ - CP ra đời. Còn loại pháo nổ là sản phẩm khi có tác động của xung kích thích cơ, điện, nhiệt, hóa tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và tạo hiệu ứng, áng sáng màu sắc trong không gian. Pháo này còn được gọi là pháo hoa nổ và cấm người dân sử dụng. Nếu người dân sử dụng pháo hoa nổ thì tùy theo mức độ sẽ bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, Nghị định 137/2020/NĐ - CP cũng quy định người sử dụng pháo hoa phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên và có đủ năng lực hành vi dân sự thì mới được sử dụng pháo hoa. Bên cạnh đó, chỉ tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng mới được kinh doanh pháo hoa.
Ngoài ra, trong Nghị định 137/2020/NĐ-CP cũng quy định cụ thể về các trường hợp được tổ chức bắn pháo hoa có tiếng nổ. Đồng thời, bổ sung nhiều hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý, sử dụng pháo; trong đó, quy định cụ thể hơn đối với 9 hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng pháo, so với 4 hành vi quy định tại Nghị định số 36/2009/NP-CP. Tại Điều 5, Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định 09 hành vi bị nghiêm cấm gồm:
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.
- Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.
- Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.
- Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.
- Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.
- Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.
- Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo.
Pháp luật hiện hành và Nghị định số 137/2020/NĐ-CP ngày 27/11/2020 về quản lý, sử dụng pháo quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý, sử dụng pháo, theo đó mọi hành vi sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép các loại pháo tùy tính chất, mức độ của hành vi sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự.
Nghị định số 137/2020/NĐ - CP có hiệu lực khi Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 đang đến gần, đây cũng là thời điểm các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn để buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo nổ trái phép. Trước tình hình đó, Công an tỉnh đã và đang tiếp tục triển khai quyết liệt nhiều giải pháp để ngăn chặn, xử lý nghiêm các đối tượng buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng vật liệu nổ, pháo nổ trái phép. Để Nghị định 137/2020/NĐ - CP được duy trì thực hiện hiệu quả, đề nghị các cấp, các ngành đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các nội dung của Nghị định nâng cao ý thức chấp hành của nhân dân; có giải pháp siết chặt thị trường, kiên quyết xử lý các cá nhân, tổ chức không được cấp phép kinh doanh nhưng cố tình vi phạm; tránh lợi dụng việc cho phép sử dụng pháo hoa để buôn bán các loại pháo nổ khác. Huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, tố giác với các hành vi vi phạm về quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo; góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, bảo vệ an toàn Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Tết Nguyên đán Quý Mão 2023; tiếp tục giữ vững thành tích là năm thứ 9 liên tiếp trên địa bàn tỉnh không có tiếng pháo nổ trong dịp Tết Nguyên Đán.
Mọi thông tin tội phạm và vi phạm về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo, đề nghị cán bộ, nhân dân cung cấp kịp thời cho cơ quan Công an nơi gần nhất, hoặc thông báo cho lực lượng Cảnh sát phản ứng nhanh số điện thoại 113.